Uwaga na kleszcze!
Wraz z nadejściem wiosny pojawiły się kleszcze, które są powszechnie kojarzone z wycieczką do lasu. To jednak błąd. W rzeczywistości te małe pajęczaki chętnie przebywają w trawie i równie dobrze czują się na zwykłym skwerku. Potrafią wspinać się na wybujałe trawy bądź krzewy, jednak zwykle nie wyżej niż na 70 cm.
W związku z tym drzewa wcale nie są im potrzebne, by dostać się na twoją odzież, a stamtąd na skórę. Dodatkowo problem stanowi fakt, że ukłucie kleszcza nie jest odczuwane, ponieważ wydziela on substancję znieczulającą. To sprawia, że wracając z wycieczki, zapominamy o tym, aby dokładnie obejrzeć swoje ciało.
Jakie skutki zdrowotne może powodować ukąszenie przez kleszcza?
Podczas wysysania krwi kleszcz może przekazać żywicielowi groźne wirusy, bakterie oraz pierwotniaki będące czynnikami etiologicznymi chorób takich jak: anaplazmoza, babeszjoza, kleszczowe zapalenie mózgu czy borelioza. Badania dowodzą, że co trzeci kleszcz jest nosicielem chorobotwórczego patogenu, czasem nawet kilku jednocześnie- tzw. koinfekcja. Choroby te dają wiele niespecyficznych objawów, trudnych do właściwego zdiagnozowania, a ujawniających się nawet po długim czasie od ukąszenia przez kleszcza. Mogą to być: bóle kostno- stawowe, zapalenie stawów, mięśni i ścięgien, zapalenie opon mózgowych, porażenie i zapalenie nerwów, zapalenie mięśnia sercowego, stany chronicznego zmęczenia, objawy psychiatryczne (jak depresja i zaburzenia pamięci) i inne. Sprawę może komplikować jednoczesne wystąpienie kilku różnych chorób odkleszczowych. Leczenie bywa długotrwałe i tym trudniejsze, im później postawiona właściwa diagnoza, a niektórych szkód wyrządzonych w organizmie przez patogeny nie sposób już cofnąć.
Statystyka zachorowań na boreliozę na terenie powiatu głubczyckiego.
W roku 2015 zarejestrowano znacznie niższą ilość zachorowań na boreliozę n iż w roku ubiegłym. Odnotowano 16 przypadków Boreliozy ( współczynnik zapadalności na 100 tys. mieszkańców wyniósł 33,40), natomiast w roku 2014r. - 27 przypadki (wsp. zap./100tys. wyniósł 56,37). W większości przypadków głównym objawem zachorowania był rumień na skórze. Do zakażenia dochodziło w trakcie pobytów w lesie, podczas wykonywania prac w ogródkach przydomowych lub na działkach rekreacyjnych.
Gdzie i kiedy atakują kleszcze?
Kleszcze bytują w miejscach zacienionych i wilgotnych oraz w pobliżu potencjalnych żywicieli, a więc w lasach, na łąkach, w okolicach naturalnych i sztucznych zbiorników wodnych, a także w przydomowych ogródkach. Potrafią rozpoznać żywiciela na podstawie zapachu potu, wydychanego przez niego dwutlenku węgla, ciepłoty ciała czy zmiany oświetlenia (rzucanego cienia). Przechodząc przez trawy czy krzewy „zbieramy” kleszcze. Gdy średnia dobowa temperatura przekroczy 8°C, kleszcze stają się aktywne i poszukują żywiciela, a więc od wczesnej wiosny do późnej jesieni, czasem nawet zimą.
Kto jest szczególnie narażony?
Osoby które:
- aktywnie spędzają czas na świeżym powietrzu,
- uprawiają turystykę pieszą, rowerową, kajakarstwo, żeglarstwo i inne,
- zbierają grzyby i jagody,
- polują i wędkują,
- wyjeżdżają na obozy i kolonie,
- przebywają często w lesie i na tzw. terenach zielonych w ramach pracy, hobby czy rekreacji.
Jak się pozbyć kleszcza?
- Kleszcza usuwać delikatnie specjalna pęsetą /dostępna w aptece/ wykonując ruch obrotowy, zwracając uwagę aby nie został w skórze żaden jego element. Nie należy smarować wkłutego kleszcza tłuszczem- duszący się kleszcz zwraca do organizmu żywiciela wyssaną wcześniej krew, a wraz z nią patogeny chorobotwórcze.
- Obserwować miejsce ukłucia przez kleszcza w kierunku wystąpienia tzw. rumienia wędrującego (czerwonej plamy rozchodzącej się promieniście z przejaśnieniem w środku) charakterystycznego dla boreliozy. Niestety w ok. 40-70% przypadków zakażenia krętkami Borrelia rumień nie występuje, a choroba ujawnia się dopiero po dłuższym czasie jako postać przewlekła.
Profilaktyka to podstawa.
- Udając się w miejsce występowania kleszczy ubierać się warstwowo, w długie rękawy i wysokie buty, aby maksymalnie utrudnić kleszczom dostęp do ciała. Powinniśmy wyrobić w sobie nawyk dokładnego sprawdzania czy z wycieczki nie przynieśliśmy nieproszonych gości. Po powrocie do domu niezwłocznie zdjąć i wyprać ubranie.
- Stosować na ciało specjalnie do tego przeznaczone repelenty, odstraszające kleszcze.
- Po ekspozycji w miejscu narażenia na kleszcze dokładnie obejrzeć całe ciało. Szacuje się, że kleszcz przekazuje chorobotwórcze patogeny dopiero po kilku, a nawet kilkunastu godzinach od wkłucia. Im szybciej usunięty kleszcz, tym mniejsze ryzyko zachorowania.
- Przy częstym narażeniu na ukąszenia kleszczy, warto rozważyć szczepienie przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu. Skuteczna szczepionka na boreliozę jak dotąd nie powstała.
- Po każdym kontakcie z kleszczem skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu.
- Pamiętajmy, że zwierzęta domowe mogą ucierpieć przez kleszcze częściej i szybciej niż człowiek.
Państwowy Powiatowy
Inspektor Sanitarny w Głubczycach
Alina Mazur-Ciapa
